Ngày 13/10/1914, nhà khoa học Garrett Morgan đã được cấp bằng sáng chế cho việc phát minh ra mặt nạ phòng độc. Sản phẩm đó giờ đây rất đa dạng. Việt Nam cũng có mặt nạ phòng độc mang thương hiệu của mình…
Lúc đầu, thiết bị này thật đơn sơ; gồm một mũ vải trùm kín đầu và một ống thông khí được nối phía sau. Các thiết bị này cho phép người đeo có thể thở được trong trường hợp khói trong không khí tăng. Tuy nhiên, mặt nạ phòng độc của ông chỉ chống được những khí thông thường, như khói hay bụi bẩn.
Ngày 25/7/1916, những mặt nạ phòng độc được sáng chế bởi Morgan, đã giúp cứu một số công nhân trong vụ nổ đường hầm dẫn nước dưới hồ Lake Erie ở Cleveland, Ohio. Ngay sau đó, công ty sản xuất mặt nạ phòng độc của Morgan đã nhận được rất nhiều đơn đặt hàng từ các sở phòng cháy trên khắp nước Mỹ. Trong chiến tranh thế giới thứ I, các mặt nạ phòng độc do Morgan sáng chế đã được cải tiến để sử dụng cho quân đội Mỹ.
Trong chiến tranh thế giới thứ II, quân đội Đức đã phóng ra một loại khí độc Clo ,sử dụng lần đầu tiên trong chiến tranh hiện đại. Với việc phóng khí độc này, Đức đã mở màn cho cuộc chiến hoá học.
Dựa vào sự khác biệt của dịch độc hóa học và khí oxy, các nhà hoá học đã phát hiện được một vật chất có thể chống lại khí độc, đó là than hoạt tính. Dưới điều kiện cách biệt hẳn với không khí, cho than gỗ vào hấp nóng trong nước, tăng nhiệt, khử các chất dầu nổi trên bề mặt từ các khe hở của than sẽ làm cho các đường trong than thêm thông suốt, diện tích bề mặt sẽ lớn hơn. Than gỗ, sau khi được gia công như vậy, được gọi là than hoạt tính.
Hiện nay, mặt nạ phòng độc được sử dụng để lọc khí được tạo thành bởi một lớp mặt nạ, bao gồm lưới lọc độc và túi mặt ngoài. Trong lưới lọc độc có lớp lọc khói. Tầng lọc khói có thể lọc khói độc, sương mù độc, những giọt dung dịch và những loại bụi tương đối to. Để nâng cao hiệu quả của việc phòng độc, trước tiên, phải ngâm than hoạt tính trong dung dịch có chứa bạc, đồng, crôm, làm cho lớp ngoài của than có chứa một lượng nhỏ gồm bạc oxy hóa, đồng oxy hóa, crôm oxy hóa.
Khi hơi độc bốc lên liền bị than hoạt tính hấp thụ, dưới tác dụng xúc tác của bạc oxy hóa, đồng oxy hóa, crôm oxy hóa phát sinh phản ứng hóa học cùng oxy, trở thành vật chất không độc. Khi khí độc được lọc, quá trình tiêu độc cũng diễn ra đồng thời, khí oxy lại không ngừng được cung cấp cho sự hô hấp của con người.
Phát minh ra chiếc mặt nạ phòng độc này, các nhà khoa học đã mang đến cho nhân loại một thiết bị vô cùng quan trọng không chỉ trong công cuộc chống lại những cuộc chiến tranh hóa học mà còn bởi ứng dụng tuyệt vời của nó trong nghiên cứu khoa học hiện nay.
Quy định về kỹ thuật mặt nạ phòng độc:
Các bộ lọc dùng trong các mặt nạ và bán mặt nạ phòng độc phải thỏa mãn các yêu cầu được quy định trong Tiêu chuẩn Châu Âu EN 14387:2004 (E) Những phương tiện bảo vệ cơ quan hô hấp – Bộ lọc khí – Các bộ lọc khí tổ hợp – Những yêu cầu, thử nghiệm, ghi nhãn và Tiêu chuẩn Châu Âu EN 404: 2005 Những phương tiện bảo vệ cá nhân – Bộ lọc khí CO để bảo vệ cơ quan hô hấp. Trong trường hợp tiêu chuẩn Châu Âu nói trên có sự sửa đổi, bổ sung thì thực hiện theo những quy định mới nhất.
Quy định về quản lý mặt nạ phòng độc:
Đối với bộ lọc dùng trong mặt nạ và bán mặt nạ phòng độc sản xuất trong nước cũng như nhập khẩu đều phải được chứng nhận hợp quy và công bố hợp quy phù hợp với các yêu cầu kỹ thuật tại Quy chuẩn này. Việc chứng nhận hợp quy do các tổ chức chứng nhận hợp quy đã được Bộ Lao động- Thương binh và Xã hội chỉ địnhhoặc các tổ chức, cá nhân nước ngoài được thừa nhận (đối với bộ lọc nhập khẩu) thực hiện theo phương thức: thử nghiệm mẫu điển hình kết hợp đánh giá quá trình sản xuất; giám sát thông qua thử nghiệm mẫu lấy tại nơi sản xuất kết hợp với đánh giá quá trình sản xuất. Trước khi đưa ra lưu thông trên thị trường phải gắn dấu hợp quy, ghi nhãn theo Tiêu chuẩn Châu Âu EN 14387 : 2004(E) Những phương tiện bảo vệ cơ quan hô hấp – Bộ lọc khí- Các bộ lọc khí tổ hợp – Những yêu cầu, thử nghiệm, ghi nhãn. Việc ghi nhãn phải tuân theo các quy định hiện hành của Việt Nam.